حجم تولید طلای سرخ ۲۰ برابر شد/ سرمایه گذاری کشاورزی نادیده گرفته نشود
صنعت زعفران در ایران از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده و حجم قابل توجه تولید زعفران در جهان به نسبت سایر کشورها و همچنین اشتغال ایجاد شده در این صنعت تنها بخشی از اهمیت بالای این صنعت در کشور را نمایان می‌کند.
به گزارش بورس نیوز، زعفران در ایران قدمتی ۲۵۰۰ساله داشته و به همین دلیل زعفران ریشه در تاریخ ما دارد. با بررسی کتب تاریخی به قدمت کاشت زعفران در کشور واقف می‌شویم به طوری که در کتاب تاریخ قم، به رایج بودن کشت زعفران در زمان ساسانیان در این استان از کشور اشاره شده است و حتی در این کتاب ذکر شده است که در آن برهه از تاریخ، از زعفران، به جای پول به عنوان یک گیاه ارزشمند، در مبادلات تجاری استفاده می‌شده است. در حال حاضر زعفران در اکثر نقاط کشور کشت میشود (غیر از مناطق شمالی کشور که دارای رطوبت بالایی است) اما متاسفانه شاهد نواقص و مشکلاتی در تولید این محصول هستیم.
در ایران اهمیت زعفران کاری از جنبه‌های گوناگون نظیر بهره‌وری بالای آب در مقایسه با سایر کشاورزی، اشتغال روستاییان وجلوگیری از مهاجرت آنها، درآمدزایی آن نسبت به سایر محصولات کشاورزی همچنین از لحاظ توسعه صادرات غیر نفتی با توجه به سیاست دولت مبنی بر افزایش صادرات غیرنفتی قابل بررسی است.
اما سهم ایران از تجارت زعفران در جهان بسیار اندک است و از این رو نباید به زعفران تنها به لحاظ نوعی محصول اشتغالزا نگریست بلکه این بخش از لحاظ اقتصادی نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. به طور کلی آنچه که مشخص است با بر طرف کردن مشکلات بسته‌بندی این محصول و ارایه راه کارهای مناسب جهت بسته‌بندی و رعایت استانداردهای جهانی می‌توان به عرصه رقابت در بازارهای جهانی وارد شد و بسیاری از چالش‌های تجارت و حتی تبلیغات در عرضه آن را با ارایه این محصولات به صورت بسته‌بندی شده قابل حل کرد. تجارت موفق این محصول چه در داخل کشور و چه در مرزهای خارجی، مستلزم داشتن بسته‌بندی متناسب با نوع آن است. در واقع اگر قرار است زعفران به شکل امروزی صادر شود شایسته ایران نیست. در بین محصولات صادراتی نیز، زعفران از جایگاه خاصی برخوردار است .
در خصوص وضعیت کشت و بازار زعفران گفتگویی با علی شریعت مقدم – عضو هیات رئیسه صندوق توسعه صادرات زعفران و رییس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی انجام شده که چکیده آن را می‌خوانید.
- در ۴۰ سال گذشته تولید محصولات زراعی و کشاورزی چه فرقی کرده است؟
درباره زعفران می‌توانم بگویم که تقریبا تولید این محصول ۲۰ برابر شده و به حدود ۴۰۰ تن رسیده است و ارزش این محصول هم به نسبت بالا رفته است.
- مکانیزه کردن تولیدات کشاورزی پیشرفتی داشته است؟
نه متاسفانه. بحث مکانیزاسیون نسبت به آن چیزی که در دنیا دارد انجام میشود در کشور ما عقب هستیم. در بخش کشاورزی و به خصوص سرمایه‌گذاری و ایجاد زنجیره ارزش حرکتی است که جزو حلقه‌های مفقود کشاورزی میشود آن را محسوب کرد.
- برای بهبود بسته‌بندی کاری انجام شده است؟
بسته‌بندی محصولات غذایی بالا رفته است و برای ورود تکنولوژی نیاز به سرمایه‌گذاری است. و برای سرمایه‌گذاری برای واحدهای تولیدی باید سرمایه با نرخ مناسب باشد. آن چیزی که در سیستم بین‌المللی وجود دارد نرخ تسهیلات ۳،۴ درصد است اما در ایران ممکن است ۲۰ درصد هم باشد. بنابراین چیزی که مانع این سرمایه‌گذاری میشود هزینه‌های مالی است. به هر حال باید از این مزیت‌ها بیشتر استفاده شود.
- صنعت غذای حلال توان ارز آوری دارد؟
بله. صنعت غذا یکی از مزیت‌های ما است. چون ما آب و هوای خوب داریم و حضور روستاییان ارزش است. ما باید حمایت کنیم اگر بر روی زنجیره غذایی کار شود بسیار موثر خواهد بود.
چون فضای کسب و کار مناسب و مساعد تولید نبود اغلب واحدهای تولیدی دچار مشکلات روزمرگی بودند. مشکلاتی که در بخش تولید وجود دارد مانع از این شد که بتوانند بخش‌های برندسازی را که البته کار خوبی شده اما کافی نیست این را تقویت کنند و پیش ببرند.
- چه معایبی بر سر راه تولید زعفران کشور قرار دارد؟
بازده پایین سیستم کشت، روش‌های کشت نادر، سطح عملکرد پایین ، عدم باروری زمین (یا کاهش بهره‌وری زمین‌های کشاوزی)، روش‌های برداشت نادر، روش‌های فرآوری قدیمی، چالش‌های حوزه اقتصاد و تجارت و بازار‌یابی از جمله معایبی بوده که باید صنعت کشاورزی نسبت به رفع این معضلات گام‌های مثبتی بردارد چراکه تولید نیازمند رفع معایب تولید بوده تا کشاورز و تولیدکننده تا چرخه نهایی محصولات یعنی صادرات و توزیع کالا، بتواند بدون چالش اقدام به تولید، اشتغالزایی کند تا ارزش افزوده نهایی آن عاید اقتصاد کشور شود.
- گسترش زعفران و صادرات آن تا چه حدودی ارزآوری را به اقتصاد کشور تزریق می‌کند؟
با توجه به آنکه مقدار قابل ملاحظه‌ای از تولید این محصول صادر میشود و ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در دنیا مطرح است گسترش صادرات زعفران با توجه به مزیت نسبی این محصول و ارزآوری قابل توجه آن دارای اهمیت فراوان است. از این رو با توجه به اثرات اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و موقعیت استثنایی زعفران ایران در دنیا به نظر می‌رسد که مجموعه فعالیت‌های حمایتی در زمینه زعفران در جریان تولید، توزیع و صادرات از سوی سیاستگذاران بخش کشاورزی در حدی نبوده است که بتواند نظام‌های تولید، بازاررسانی و صادرات این محصول را همزمان با توسعه سطح زیر کشت و تولید آن طی دو دهه اخیر دگرگون کند و محصول در یک نظام بازارگر تولید، توزیع و صادر گردد. اگر چه اقدامات اندکی مانند تاسیس بازار بورس زعفران انجام شده است؛ اما این امر سرمایه‌گذاری مناسب در تولید، توزیع و صادرات این محصول و نظر ویژه سیاستگذارن و مسئولان را در این زمینه به مانند سایر محصولات کشاورزی می‌طلبد.
منبع : بورس نیوز – مورخ ۱۳۹۸/۰۱/۱۶
