خرید تضمینی زعفران، سود کشاورز یا دلال؟
مروری بر روند اجرایی‌شدن خرید تضمینی زعفران نشان می‌دهد که بیشتر از اینکه کشاورزان از این طرح منتفع شوند، این واسطه‌ها و دلال‌ها هستند که وارد بازار شده و با خرید زعفران از کشاورزان و فروش آن به دولت بیشترین نفع را برده‌اند.
چندی است که طرح خرید تضمینی زعفران با هدف حمایت از کشاورزان در کشور به اجرا درآمده است. در این طرح تلاش شده‌است تا با تعیین حداقل قیمت هم سطح درآمدی کشاورزان از میزان مشخصی کاهش نیابد و هم اینکه بازار طلای سرخ از دست واسطه‌ها خارج شود. اما چقدر این طرح توانست به اهداف خود دست یابد؟
با این حال مروری بر روند اجرایی‌شدن خرید تضمینی زعفران نشان می‌دهد که بیشتر از اینکه کشاورزان از این طرح منتفع شوند، این واسطه‌ها و دلال‌ها هستند که وارد بازار شده و با خرید زعفران ازکشاورزان و فروش آن به دولت بیشترین نفع را برده‌اند.
با این حال مروری بر روند اجرایی‌شدن خرید تضمینی زعفران نشان می‌دهد که بیشتر از اینکه کشاورزان از این طرح منتفع شوند، این واسطه‌ها و دلال‌ها هستند که وارد بازار شده و با خرید زعفران ازکشاورزان و فروش آن به دولت بیشترین نفع را برده‌اند.
براساس گزارش‌های واصله، دلال زعفران‌ها را از کشاورزان کیلویی سه میلیون و ٧٠٠ هزار تومان خریداری کرده و همان روز به سازمان تعاونی روستایی همین زعفران‌ها را کیلویی چهار میلیون و ۶٠٠ هزار تومان فروخته است. حالا ما هرچقدر بگوییم این دلال است، هیچ فردی به حرف ما گوش نمی دهد. ما می‌گوییم زعفران‌کاری که ١٠٠ کیلو زعفران داشته باشد خیلی کم است و این‌هایی که می‌آیند و ١٠٠ کیلو زعفران تحویل داده و از مواهب خرید تضمینی استفاده می کنند، دلال هستند، اما هیچ فردی حرف ما که بخش خصوصی هستیم و ده‌ها سال در این زمینه فعالیت داشته‌ایم، گوش نمی‌دهد. براین اساس نگاهی به عملکرد خرید تضمینی زعفران نشان می‌دهد که دلال‌ها در این مدت با خرید طلای سرخ از کشاورزان و فروش آن به دولت حداقل نزدیک به یک میلیون تومان درهر کیلو زعفران سود بردند. حالا باید محاسبه کرد که دلالی که ١٠٠ کیلو زعفران تحویل می‌دهد چه سود هنگفتی برده است.
از این رو راهکار حمایت از کشاورزان این شیوه نیست چرا که باز هم شاهد هستیم که سود حاصل از خرید تضمینی نصیب واسطه‌ها شده است. از این رو باید به کشاورزان کمک کرد که مجبور نشوند محصول خود را به سرعت به فروش برسانند. باید نیاز مالی آن‌ها را برطرف و محصولاتشان را به تدریج از آن‌ها در بازه چند ماه دریافت کرد. مثلا گفته شود شما دو کیلو اگر زعفران تولید کرده‌اید، متولیان روستا این مسئله را تایید کنند، بعد ما به شما برای حل مشکلات مالی فوری که دارید وامی براساس تولید زعفران می‌دهیم و بعد این را در چهار یا پنج ماه بعد که محصول خودرا فروختید به دولت پس بدهید. همین مسئله سبب شد تا تشکل‌های بخش خصوصی از خرید تضمینی زعفران انتقاد کنند و خواهان اصلاح شیوه اجرایی این مسئله شوند.
از این رو راهکار حمایت از کشاورزان این شیوه نیست چرا که باز هم شاهد هستیم که سود حاصل از خرید تضمینی نصیب واسطه‌ها شده است. از این رو باید به کشاورزان کمک کرد که مجبور نشوند محصول خود را به سرعت به فروش برسانند. باید نیاز مالی آن‌ها را برطرف و محصولاتشان را به تدریج از آن‌ها در بازه چند ماه دریافت کرد. مثلا گفته شود شما دو کیلو اگر زعفران تولید کرده‌اید، متولیان روستا این مسئله را تایید کنند، بعد ما به شما برای حل مشکلات مالی فوری که دارید وامی براساس تولید زعفران می‌دهیم و بعد این را در چهار یا پنج ماه بعد که محصول خودرا فروختید به دولت پس بدهید. همین مسئله سبب شد تا تشکل‌های بخش خصوصی از خرید تضمینی زعفران انتقاد کنند و خواهان اصلاح شیوه اجرایی این مسئله شوند.
مشورت نکردن با بخش خصوصی
متأسفانه با وجود اینکه در تشکل‌های بخش خصوصی افرادی هستند که عمر خود را در کشت و برداشت و تجارت زعفران گذرانده‌اند، اما در اجرای خرید تضمینی زعفران با تشکل‌های بخش خصوصی مشورتی صورت نگرفت. حداقل انتظار بود که با شورای ملی زعفران برای اجرای بهتر طرح مشورت و تأکید می‌شد شما که هم کشاورزان و تجار و مشتریان خارجی را می‌شناسید، چه راهکاری برای اجرای بهتر این طرح دارید. ما در بخش خصوصی این طرح را به طور مطلق رد نمی‌کنیم بلکه می‌گوییم یک بخش‌هایی از آن نیاز به اصلاح دارد تا تحقق اهداف تعیین شده میسر شود اما متأسفانه تاکنون به مسائلی که ما عنوان می‌کنیم توجه‌ای نشده است. ما بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران هستیم اما تنها تولیدکننده زعفران نیستیم اگر مواظب نباشیم بازار زعفران توسط سایرکشورها ازدست ما گرفته می‌شود. این همان کاری است که ایران با اسپانیا کرد. زمانی اسپانیا تولیدش از ما بیشتر بود اما ایران توانست با تولید ارزان‌تر و با کیفیت‌تر بازار طلای سرخ را از دست اسپانیا خارج کند با این حال تضمینی نیست این بازار تا ابد در دست ما باشد و ممکن است سایر کشورها بیایند و با محصول ارزان‌تر جای ایران را در بازار بگیرند. از این رو باید سیاست‌هایی را در زعفران اجرا کنیم که همواره بتواند دست بالای ایران در بازارهای جهانی را حفظ کند. از این رو حالا که زعفران تضمینی خریداری شده‌است باید این محصولات را به گونه‌ای وارد بازار کرد که هم برای زعفران در سطح داخل بازار‌سازی صورت بگیرد و هم اینکه صادرات زعفران‌های خریداری شده نیز تسهیل شود.
متأسفانه با وجود اینکه در تشکل‌های بخش خصوصی افرادی هستند که عمر خود را در کشت و برداشت و تجارت زعفران گذرانده‌اند، اما در اجرای خرید تضمینی زعفران با تشکل‌های بخش خصوصی مشورتی صورت نگرفت. حداقل انتظار بود که با شورای ملی زعفران برای اجرای بهتر طرح مشورت و تأکید می‌شد شما که هم کشاورزان و تجار و مشتریان خارجی را می‌شناسید، چه راهکاری برای اجرای بهتر این طرح دارید. ما در بخش خصوصی این طرح را به طور مطلق رد نمی‌کنیم بلکه می‌گوییم یک بخش‌هایی از آن نیاز به اصلاح دارد تا تحقق اهداف تعیین شده میسر شود اما متأسفانه تاکنون به مسائلی که ما عنوان می‌کنیم توجه‌ای نشده است. ما بزرگ‌ترین تولیدکننده زعفران هستیم اما تنها تولیدکننده زعفران نیستیم اگر مواظب نباشیم بازار زعفران توسط سایرکشورها ازدست ما گرفته می‌شود. این همان کاری است که ایران با اسپانیا کرد. زمانی اسپانیا تولیدش از ما بیشتر بود اما ایران توانست با تولید ارزان‌تر و با کیفیت‌تر بازار طلای سرخ را از دست اسپانیا خارج کند با این حال تضمینی نیست این بازار تا ابد در دست ما باشد و ممکن است سایر کشورها بیایند و با محصول ارزان‌تر جای ایران را در بازار بگیرند. از این رو باید سیاست‌هایی را در زعفران اجرا کنیم که همواره بتواند دست بالای ایران در بازارهای جهانی را حفظ کند. از این رو حالا که زعفران تضمینی خریداری شده‌است باید این محصولات را به گونه‌ای وارد بازار کرد که هم برای زعفران در سطح داخل بازار‌سازی صورت بگیرد و هم اینکه صادرات زعفران‌های خریداری شده نیز تسهیل شود.
منبع : شهرآرا آنلاین – مورخ ۱۳۹۶/۱۱/۲۳
